Thiểu năng tuần hoàn não là bệnh lí thần kinh phổ biến ở người cao tuổi. Bệnh gây ra nhiều phiền toái ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người bệnh. Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị khác nhau, trong đó là những bài thuốc Đông y – y học cổ truyền có công dụng rất hiệu quả. Mời các bạn cùng tham khảo về kiến thức bệnh thiểu năng tuần hoàn não và cách chữa bằng Đông y.
Mục lục
Thiểu năng tuần hoàn não và những ảnh hưởng của nó đến sức khỏe người bệnh
Não là cơ quan quan trọng và phức tạp nhất trong cơ thể con người. Trung bình mỗi phút có khoảng 750ml máu được tuần hoàn qua bộ não, bởi hai hệ thống động mạch. Hệ thống động mạch cảnh ở phía trước và hệ thống động mạch cột sống thân nền ở phía sau, cùng hệ thống vi mạch vô cùng lớn để nuôi dưỡng não.
Não sử dụng tới 20% tổng lượng oxy cung cấp cho toàn cơ thể. Trong thực tế, không phải lúc nào não cũng đáp ứng đủ nhu cầu trên. Không chỉ với bệnh nhân mà ngay cả một số người đang làm việc, sinh hoạt bình thường.
Khi không được đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng và oxy, năng suất làm việc của não sẽ kém đi mà mà còn phát sinh nhiều bệnh tật. Một trong những bệnh hệ thần kinh thường gặp là thiểu năng tuần hoàn não, hay còn gọi là thiếu máu não.
Thiểu năng tuần hoàn não thường do các bệnh lý về mạch máu hoặc tổn thương thực thể gây nên như là: xơ vữa động mạch (80% thiểu năng tuần hoàn não có nguồn gốc từ căn bệnh này), thoái hóa đốt sống cổ, huyết áp thấp, hở van tim, suy tim, dị dạng mạch máu, thận yếu…
Bệnh gây suy nhược cơ thể và thân kinh, làm ảnh hưởng tới sinh hoạt, công việc của người bệnh. Nguy hiểm hơn, thiểu năng tuần hoàn não có thể gây ra biến chứng rất nghiêm trọng đó là đột quỵ não (tai biến mạch máu não), đột quỵ tim gây liệt vận động, suy giảm trí nhớ,.. thậm chí là tử vong nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời.
Tìm hiểu về thiểu năng tuần hoàn não theo Đông y
Trong y học cổ truyền không có bệnh danh để gọi cho bệnh thiểu năng tuần hoàn não, người xưa điều trị các triệu chứng liên quan đến căn bệnh này tùy vào triệu chứng nào nổi bật thì sẽ có tên gọi riêng, chẳng hạn:
? Người bệnh thường hay hoa mắt chóng mặt, cảm giác chòng chành như ngồi trên thuyền thì trong Đông y gọi là Huyễn vựng.
? Người bệnh hay đau đầu, đau vùng chẩm, đau nửa đầu… thì được gọi là chứng Đầu thống.
? Người bệnh khó ngủ, hay mất ngủ thì được gọi là chứng Thất miên.
? Người bệnh hay quên, làm việc giảm sút thì được gọi là chứng Kiện vong.
Do đó, thiểu năng tuần hoàn não là một hội chứng bệnh, các triệu chứng chính của bệnh là:
- Hoa mắt chóng mặt, đi lại không vững, chòng chành như đang ngồi trên thuyền
- Đau đầu, có thể đau nửa đầu hoặc đau toàn bộ đầu lan xuống cổ và vai
- Suy giảm trí nhớ, khả năng tập trung làm việc kém
- Rối loạn cảm giác, tê bì tay chân, dị cảm
- Rối loạn giấc ngủ, khó ngủ, hay thức giấc ban đêm
Đối tượng chính có nguy cơ mắc bệnh này là người cao tuổi vì công năng tạng phủ và khả năng chuyển hóa giảm sút, xương khớp thoái hóa, hoạt động kém khiến cho việc lưu thông máu lên não gặp nhiều khó khăn.
10 bài thuốc điều trị thiểu năng tuần hoàn não trong Đông y
Có thể nói rằng, để điều trị hoặc dự phòng rối loạn tuần hoàn não hiện nay có rất nhiều loại thuốc tây y phổ biến có hiệu quả nhanh mạnh. Song nó cũng thể để lại những tác dụng phụ đáng ngại. Do vậy, nhiều người dựa vào y học cổ truyền để tìm ra các bài thuốc, thảo dược có tác dụng tăng cường tuần hoàn não.
Các bài thuốc Đông y chữa thiểu năng tuần hoàn não đa phần nhằm vào tác dụng hoạt huyết, hóa ứ, bổ huyết. Trong đó có rất nhiều vị thuốc hoạt huyết tốt đã được nghiên cứu, chứng minh rằng có tác dụng hoạt huyết, hóa ứ dần dần ví dụ như: Xuyên khung, lưu tất, xích thược, hồng hoa, đương quy…
Bài thuốc số 1
Công dụng: Bài thuốc này được gọi là “Đào hồng tứ vật thang” có công dụng hoạt huyết, điều kinh. Bài thuốc này thường được sử dụng cho phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt hoặc những người thiểu năng tuần hoàn máu não.
Vị thuốc:
- Sinh địa 20g
- Đương quy, xích thược mỗi vị 12g
- Xuyên khung 6 -12g
- Hồng hoa 4 -12g
- Đào nhân 4 -12g
Các dùng: Mỗi ngày 1 thang sắc nước chia 2 lần uống. Công dụng:
Bài thuốc số 2
Công dụng: Bài thuốc được gọi là “Huyết phủ trục ứ thang” có công dụng hoạt huyết hành ứ, lý khí, chỉ thống.
Vị thuốc:
- Đào nhân 16g
- Đương quy, hồng hoa, sinh địa, ngưu tất mỗi vị 12g
- Xích thược, chỉ xác mỗi vị 8g
- Cát cánh, xuyên khung mỗi vị 6g
- Sài hồ, cam thảo mỗi vị 4g
Cách dùng
Mỗi ngày sắc uống 1 thang
Bài thuốc số 3
Bài thuốc “Bổ dương hoàn ngũ thang”, bài thuốc này tập trung vào việc hoạt huyết giúp tăng cường lưu thông máu lên não được tốt hơn, giúp cho việc điều trị thiểu năng tuần hoàn não có hiệu quả.
Vị thuốc:
- Sinh hoàng kỳ 40-160 g:
- Đương quy vĩ 8 g:
- Xích thược 6 g
- Đào nhân, Hồng hoa, Xuyên khung, Địa long mỗi vị 4 g
Tùy vào tình hình của bệnh nhân, thầy thuốc có thể gia giảm liều lượng hoặc thêm các vị thuốc khác cho phù hợp.
Bài thuốc số 4
Công dụng: hóa đàm, táo thấp, chống hoa mắt, chóng mặt, nặng đầu, dùng cho những người bị thiểu năng tuần hoàn não. Những người bị âm hư hỏa vượng, hay phiền táo thì không nên dùng bài này
Vị thuốc:
- Thiên ma 10g
- Bán hạ chế 9g
- Xuyên khung 7g
- Sa tiền tử 15g
Cách dùng: Tán vụn các vị thuốc, rồi đem cho vào túi lọc hãm với nước sôi như trà, sau 20 phút là có thể uống được. Người bệnh uống nước cốt thay trà trong ngày.
Bài thuốc số 5
Công dụng: tăng cường tuần hoàn máu do xơ vữa động mạch.
Vị thuốc:
- Hà thủ ô chế, nữ tinh tử, kỷ tử, ngọc trúc mỗi vị 15g
- Nấm linh chi, thạch xương bồ mỗi vị 10g
Cách dùng: sắc mỗi ngày 1 thang thuốc rồi lấy nước uống
Bài thuốc số 6
Công dụng: hoạt huyết, hóa ứ, giảm mỡ máu, thích hực cho người bị thiểu năng tuần hoàn não, bệnh mạch vành, rối loạn lipid máu. Lưu ý không dùng cho bà bầu hoặc phụ nữ đang đến kì kinh nguyệt
Vị thuốc:
- Sơn tra, đan sâm mỗi vị 30g
- Hồng hoa 10g
Cách dùng: Đem 1 thang thuốc sắc kĩ để lấy nước uống. Chia nước làm 2 phần uống sáng – chiều.
Bài thuốc số 7
Công dụng: hoạt huyết, hóa ứ, giảm mỡ máu. Lưu ý không dùng cho bà bầu hoặc phụ nữ đang đến kì kinh nguyệt
Vị thuốc:
Thảo quyết minh, đan sâm, xuyên khung, sơn tra mỗi vị khoảng 10g
Cách dùng: thái vụn, sao thơm rồi đem tất cả hãm với nước sôi như pha trà, uống nhiều lần trong ngày
Bài thuốc số 8
Công dụng: Thanh nhiệt tư âm, bổ can ích thận, dùng thích hợp cho những người bị thiểu năng tuần hoàn não có các chứng đầu choáng đầu, mắt hoa, tứ chi tê bì, khó thở tức ngực, miệng khô họng ráo, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ. Người có chứng đàm thấp, tỳ vị hư yếu dễ đi lỏng thì không nên dùng bài thuốc này.
Vị thuốc:
- Thạch hộc, nhục dung, nữ trinh tử mỗi vị 9g
- Mạch môn, sinh địa khô, huyền sâm mỗi vị 12g
Cách dùng: Đem 1 thang thuốc sắc kĩ để lấy nước uống. Chia nước làm 2 phần uống sáng – chiều.
Bài thuốc số 9
Công dụng: giảm các triệu chứng như đau nhức đầu, choáng đầu, tê bì tay chân, hoa mắt, chóng mặt, mặt nóng bừng…
Vị thuốc:
- Nhục quế, hắc phụ tử mỗi vị 4g
- Đan bì, trạch tả, bạch linh, mỗi vị 12g
- Hoài sơn, sơn thù mỗi vị 16g
- Thục địa 32g
Cách dùng: đem thang thuốc trên sắc với khoảng 1,7 lít nước sau đó chắt lấy nước cốt chia làm 5 phần uống rải rác trong ngày.
Bài thuốc số 10
Công dụng: Chữa các chứng đau đầu, hoa mắt, hoa mắt, ngực đầy tức, nôn và buồn nôn, không muốn ăn, người ậm ạch, béo phì, mệt mỏi, ngủ nhiều, rêu lưỡi trắng, nhợt, mạch hoat.
Vị thuốc:
- Nhân sâm, can khương mỗi vị 6g
- Thiên ma, trần bì, hoàng kì, trạch tả, hoàng bá mỗi vị 12g
- Bán hạ chế, bạch truật, phục linh, mạch nha, thương truật, thần khúc mỗi vị 16g
Cách dùng: Bán hạ chế, bạch truật tẩm nước vo gạo sao, hoàng kỳ chích mật, thiên ma cám sao, hoàng bá rượu sao, can khương sao giòn. Các vị trên sắc với 1.7 lít nước, lọc bỏ bã lấy 250ml. Uống ấm, chia đều 5 phần, uống trong ngày.
Các phương pháp hỗ trợ điều trị thiểu năng tuần hoàn não theo y học cổ truyền
Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc Đông y thì còn có các phương pháp điều trị, hỗ trợ điều trị không dùng thuốc, chẳng hạn như:
Tập dưỡng sinh
Thiểu năng tuần hoàn não là bệnh hay gặp ở người già. Để hạn chế các triệu chứng của bệnh thì việc tăng cường thể dục thể thao là một biện pháp rất hữu ích giúp lưu thông máu lên não.
Tuy vậy, người già thường có gân cốt yếu, hay mệt mỏi vì thế sẽ không thể tập được những môn thể thao có cường độ vận động mạnh. Do đó, tập dưỡng sinh, ngồi thiền hay yoga là những bộ môn bổ trợ sức khỏe thể chất phù hợp. Các bài tập này sẽ giúp sức co bóp của tim tốt hơn từ đó máu được đẩy từ tim lên não tốt hơn, góp phần cải thiện tình trạng thiểu năng tuần hoàn não hiệu quả.
Xoa bóp, bấm huyệt
Đây là phương pháp hỗ trợ hiệu quả, so với châm cứu thì các bài xoa bóp, bấm huyệt đơn giản hơn, người bệnh có thể tập luyện để tự điều trị tại nhà hằng ngày. Một số động tác xoa bóp, bấm huyệt đơn giản thường dùng cho người bị thiểu năng như:
- Dùng tay miết trên trán sang hai bên rồi day huyệt thái dương, mỗi động tác làm 1 phút
- Dùng đầu các ngón tay vuốt tóc từ phần mái, vuốt ngược ra sau đầu, thực hiện 1 phút
- Dùng tay day huyệt phong trì (phía sau gáy) để máu lên não tốt hơn
Châm cứu
Châm cứu được xem là có công hiệu rất tích cực với chứng bệnh này với rất nhiều công trình nghiên cứu khoa học chứng minh tính hiệu quả của nó. Châm cứu là tác động vào các huyệt vị trên cơ thể để chữa đau đầu, mất ngủ, giảm triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, giúp người bị thiểu năng tuần hoàn não cảm thấy thư giãn, dễ ngủ.
Phương pháp này cần được thực hiện bởi những thày châm cứu có chuyên môn cao, người bệnh không tự thực hiện tại nhà.
