Trong Y học cổ truyền bệnh tai biến mạch máu não (đột quỵ) được coi là thuộc phạm trù của chứng Trúng phong.
Chứng Trúng phong có nghĩa bệnh đến rất đột ngột giống như cơn gió mạnh thổi qua, làm cho tay chân tê liệt, bán thân bất toại, mặt méo lệch, miệng nói không thành lời, thậm chí là ngã lăn ra đất bất tỉnh nhân sự.
Nguyên nhân là do ăn uống thất điều, âm hư dương cang, chính khí suy nhược, lao lực, huyết ứ, sinh hoạt bất bình thường gây ra.
Trong tình huống khẩn cấp phải điều trị hồi sức bằng y học hiện đại mới mong giữ được tính mạng. Ở giai đoạn điều trị phục hồi, thì ngoài việc sử dụng thuốc Tây y – Đông y hay vật lí trị liệu thì bấm huyệt cũng là một trong những phương pháp hỗ trợ phục hồi chức năng sau tai biến được nhiều người áp dụng.
Hiệu quả của phương pháp bấm huyệt với bệnh nhân sau tai biến
Bấm huyệt là một phương pháp trị liệu cổ truyền có nguồn gốc từ Trung Quốc.
Đó là cách thức sử dụng đầu ngón tay hoặc các bộ phận khác của tay để tác động vào các điểm huyệt nhất định trên cơ thể. Những huyệt đạo này khi được kích thích sẽ giúp cơ thể điều tiết công năng tự chữa lành thông qua hệ kinh lạc theo thuyết Âm – Dương.
*** Kinh lạc là đường liên tục thông suốt của khí huyết trong khắp cơ thể, liên kết với các quan tạng và mọi tổ chức trong cơ thể.
Tuy không cần dùng thuốc, nhưng trị liệu bấm huyệt có thể đem tới nhiều lợi ích tích cực trong việc hồi phục chức năng cho người bệnh sau đột quỵ, bao gồm:
- Thư giãn hệ thần kinh, cải thiện giấc ngủ, giảm đau nhức cơ khớp, giảm đau đầu.
- Hồi phục các dây thần kinh bị liệt.
- Điều hòa tuần hoàn máu và tăng cường chức năng các phủ tạng trong cơ thể.
- Hỗ trợ cải thiện hoạt động hệ tiêu hóa.
- Tăng cường miễn dịch và thể lực…
Bấm huyệt đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu khoa học là có thể hỗ trợ cải thiện chức năng ở những bệnh nhân bị tai biến và trầm cảm.
Cụ thể theo tư liệu được công bố trên tạp chí Y khoa Hoa Kì, thì các nhà nghiên cứu đã tiến hành kiểm chứng hiệu quả của phương pháp bấm huyệt đối với khả năng phục hồi của các bệnh nhân bị đột quỵ như sau:
Mẫu nghiên cứu:
56 bệnh nhân tai biến tham gia nghiên cứu tại bệnh viện K Oriental của Hàn Quốc. Số người này được chia thành 2 nhóm nhỏ.
Mỗi ngày, các bệnh nhân của nhóm 1 (gồm 28 người) sẽ được trị liệu bấm huyệt khoảng 10 phút trong 2 tuần. Khi bấm huyệt, các nhà trị liệu dùng lực tay với thang điểm cơn đau là 15, kết hợp với điện tâm đồ để cải thiện phạm vi chuyển động của các chi trên cũng như khả năng sinh hoạt hàng ngày và các vấn đề tâm lý như trầm cảm sau tai biến mạch máu não.
Còn những bệnh nhân ở nhóm còn lại thì được chăm sóc định kì mà không bấm huyệt.
(Xem nguồn tài liệu Tại đây)
Kế quả thu được:
Các nhà nghiên cứu thấy rằng có sự cải thiện đáng kể về chức năng ở các chi trên bị ảnh hưởng, hoạt động của cuộc sống hàng ngày và mức độ trầm cảm giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng.
Kết luận:
Bấm huyệt là một phương pháp can thiệp hiệu quả để làm giảm sự ảnh hưởng của các di chứng tới bệnh nhân sau tai biến, giúp tăng cường các hoạt động thường ngày của bệnh nhân, giảm nguy cơ trầm cảm ở những bệnh nhân bị liệt nửa người.
Trong một nghiên cứu khác, các chuyên gia đã tiến thử nghiệm để kiểm chứng sự ảnh hưởng của trị liệu bấm huyệt đến việc cải thiện nhịp tim của người bệnh. Cụ thể là hàng tuần có 16 bệnh nhân bị tai biến được bấm huyệt, sau đó họ sẽ tiếp tục được yêu cầu sử dụng giả dược. Trong suốt quá trình khảo sát, người bệnh được đo nhịp tim và huyết áp thường xuyên.
Kết quả cho thấy mặc dù không ghi nhận được sự thay đổi về huyết áp (điều này có thể là do 67% bệnh nhân tham gia thử nghiệm đang dùng thuốc hạ huyết áp) nhưng nhịp tim của bệnh nhân có sự thay đổi rõ rệt.
Bấm huyệt giúp giảm nhịp tim ở người bị tái biến, từ đó giúp cho bệnh nhân cảm thấy thư giãn, thoải mái hơn, áp lực trong thành mạch giảm xuống góp phần phòng ngừa nguy cơ tái phát tai biến nhất là ở những người có tiền sử huyết áp cao.
Hướng dẫn các bài bấm huyệt chữa tai biến tại nhà
Bấm huyệt chỉ là một trong nhiều biện pháp bổ trợ để điều trị phục hồi chức năng cho bệnh nhân sau tai biến. Do đó, cần kết hợp việc sử dụng thuốc, vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu, xoa bóp, châm cứu và bấm huyệt để đem lại hiệu quả phục hồi nhanh hơn.
Việc bấm huyệt nên được thực hiện bởi các bác sĩ y học cổ truyền hay kĩ thuật viên được đào tạo chuyên nghiệp. Tuy vậy, người thân của bệnh nhân cũng có thể tham gia một vài buổi tập huấn để biết được một số bài bấm huyệt cơ bản giúp hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân ngay tại nhà.
Sau đây là một số cách bấm huyệt cơ bản dành cho bệnh nhân sau tai biến:
Dùng ngón cái bấm vào các huyệt sau, bấm với lực vừa phải và lực tăng dần bệnh nhân cảm thấy tức nặng thì giữ yên, mỗi huyệt bấm khoảng 30s -1 phút
Bấm các huyệt ở phần chi trên:
- Huyệt kiên tỉnh (điểm giữa bờ trên vai).
- Huyệt kiên ngung (ở ngay dưới mỏm cùng vai).
- Huyệt khúc trì (điểm tận cùng ngoài nếp gấp khuỷu tay).
- Huyệt hợp cốc (nằm ở kẽ giữa xương đốt bàn ngón cái và ngón trỏ).
Bấm các huyệt ở phần chi dưới: Để người bệnh ở tư thế nằm ngửa, chân duỗi thẳng trước khi bấm huyệt
- Huyệt lương khâu (từ góc trên bên ngoài của xương bánh chè đo thẳng lên 3 cm).
- Huyệt túc tam lý (từ góc dưới bên ngoài của xương bánh chè đo thẳng xuống 4,5 cm).
- Huyệt dương lăng tuyền (từ đầu dưới xương bánh chè đo xuống 3 cm rồi đo ngang ra ngoài 1,5 cm).
- Huyệt tam âm giao (từ lồi cao mắt cá trong xương chày đo lên 3 thốn)..
Kết hợp xoa bóp cho người bị tai biến từ phần đùi đến khớp đầu gối tới cổ chân, bàn chân và các ngón chân. Mỗi vị trí cần thực hiện tối thiểu 3 lần.
(Theo TS. BS. Dương Trọng Nghĩa – BV Y học cổ truyền T.W – trên suckhoedoisong.vn)
