Hiện nay có rất nhiều phương pháp phục hồi di chứng sau tai biến mạch máu não, nhưng liệu pháp châm cứu vẫn được là một trong những phương pháp có hiệu quả cao.
Mục lục
Nguyên lí trị liệu chung của phương pháp châm cứu
Châm cứu là một phương pháp trị liệu có nguồn gốc từ Trung Quốc với lịch sử hơn 2500 năm.
Nguyên lí trị liệu chung của phương pháp châm cứu là sử dụng một kim châm đã được khử trùng hoặc hơi nóng để tác động vào các huyệt đạo bị tổn thương trên cơ thể.
Châm cứu được chia ra gồm có:
Châm: sử dụng một kim châm bằng kim loại có độ dài ngắn, kích thước khác nhau và châm vào các huyệt vị trên cơ thể. Khi huyệt vị bị kích thích, thì tùy vào bệnh tình cần điều trị và ý đồ của người thầy thuốc mà có thể áp dụng những thủ pháp nhất định nhằm đạt được mục đích khử bệnh tật, đả thông kinh mạch, khí huyết, cải thiện sức khỏe, thể chất.
Cứu: Dùng lá ngải khô tán thành bột mịn (người ta gọi là ngải nhung) sau đó chế thành điếu ngải để đốt hoặc hơ vào những huyệt vị nhất định trên cơ thể, nhiệt độ cao sẽ kích thích các huyệt vị này giúp cho thông kinh hoạt lạc, khử từ phù chính, phòng trừ bệnh tật.
Theo y học hiện đại, hệ thần kinh trung ương là nơi “chỉ đạo” hoạt động của các bộ phận khác trong cơ thể. Đối với bệnh nhân tai biến, sợi dây liên kết hệ thần kinh trung ương và các bộ phận khác bị chặn lại gây ra biến chứng. Lúc này muốn khai thông kinh mạch thì người thầy thuốc sẽ châm cứu để kích thích vùng huyệt đạo tê liệt để phản ứng theo chiều ngược lại. Có nghĩa tác động từ vùng kinh mạch tổn thương, qua đó tạo cung phản xạ kết nối quá trình liên lạc đến hệ thần kinh não bộ.
Các trường phái châm cứu phổ biến hiện nay gồm có:
- Thể châm: châm các huyệt đạo trên cơ thể.
- Nhĩ châm: châm các huyệt đạo trên loa tai.
- Diện châm: châm hoặc ấn các huyệt trên mặt.
- Điện châm: sử dụng kích thích của dòng điện có cường độ phù hợp để tác động lên các huyệt vị.
- Ngoài ra còn có thủ châm, ty châm, túc châm, trường châm, mãng trâm…
Mỗi loại châm cứu sẽ có hiệu quả trong hỗ trợ điều trị một số bệnh lí nhất định.
Phục hồi chức năng sau tai biến bằng châm cứu có hiệu quả không?
Từ trước đến nay, bộ môn châm cứu vốn được y học công nhận là một phương pháp trị liệu để giảm đau, thư giãn cơ thể, giải tỏa căng thẳng, trị mất ngủ, cải thiện hệ tiêu hóa, chữa vô sinh.
Hiện nay, châm cứu còn được công nhân hiệu quả đối với việc hỗ trợ hồi phục chức năng sau tai biến.
Thầy thuốc Phạm Ngọc Khánh, Trưởng khoa châm cứu phòng khám từ thiện tại chùa Kỳ Quang 2, TP.HCM cho biết, hiện nay châm cứu là một trong những phương pháp hỗ trợ phục hồi chức năng sau tai biến có hiệu quả tốt nhất bởi nó tác động trực tiếp vào hệ thống kinh mạch, những huyệt đạo bị tổn thương trong cơ thể. Phương pháp này có thể giúp 80% bệnh nhân tai biến phục hồi di chứng đến 70% so với tình trạng ban đầu.
Sự kích thích bằng đầu kim châm hoặc nhiệt nóng lên các huyệt vị sẽ tạo ra những hoạt chất trung gian cần thiết để phục hồi một số chức năng.
Cụ thể là châm cứu cung cấp sự kích thích cho các bộ phận bị ảnh hưởng của cơ thể. Điều này làm cho bộ não của người bệnh nhận thức được kết nối bị mất và khuyến khích kết nối lại.
Sự kết nối lại này sẽ xảy ra thông qua khả biến thần kinh (Neuroplasticity). Đây là những thay đổi sinh lý trong não khi có sự kích thích từ yếu tố bên ngoài, khả biến thần kinh có khả năng thay đổi sự liên kết của các neuron thần kinh chữa lành một tổn thương sau tai biến.
Các phương pháp châm cứu phục hồi di chứng tai biến
Hiện nay có 2 phương pháp châm cứu thường được sử dụng để phục hồi di chứng của bệnh nhân sau tai biến, đó là:
1. Thể can phong
Triệu chứng: tê liệt nửa mặt, đau đầu, hoa mắt chóng mặt, tim đập nhanh, những triệu chứng này thường xuất hiện ở người bị huyết áp cao, thể can thận hư.
Phương pháp cải thiện: tư âm tiền dương, khứ phong thông lạc (trấn can, tức phong).
Châm cứu: Châm các huyệt bên bại liệt, châm xuyên qua huyệt, châm tả các kinh dương và bổ kinh âm, thay đổi huyệt. Nên 1 ngày châm bệnh nhân nằm thẳng, 1 ngày nằm nghiêng.
2. Thể phong đàm
Triệu chứng: Liệt nửa người, liệt mặt, méo miệng, lưỡi khó chuyển động, rêu lưỡi màu trắng dày, mạch huyền hoạt.
Phương pháp cải thiện: Kiện tỳ trừ thấp thanh đàm, thông lạc tức phong.
Châm cứu: Nên châm tỳ du và các huyệt bên liệt thuộc kinh dương, châm xuyên huyệt, thay đổi huyệt, ngày châm thẳng ngày châm nghiêng.
Các vị trí châm cứu điều trị sau tai biến
Trị di chứng liệt mặt: Châm tả (châm các huyệt bên phải) các huyệt Địa thương xuyên Nghinh hương, Quyền liêu, Thái dương xuyên Đồng tử liêu, Ngư yêu xuyên Toản trúc , Toản trúc xuyên Tình minh, Hợp cốc, Ế phong hoặc Ty trúc không,.
Trị di chứng liệt nửa người: Châm tả ở Giáp tích cột sống lưng và thắt lưng bằng kim dài, Thủ tam lý xuyên Khúc trì, Trật biên xuyên Hoàn Khiêu, Hợp cốc xuyên Lao cung, Bát tà (nếu bị liệt tay), Tả Dương lăng tuyền, Bát phong, Thứ liêu, Ủy trung, Ngoại quan, Kiên ngung, Thừa sơn, Giải khê, Côn lôn.
Trị di chứng líu lưỡi, không nói được, khó nói: Châm tả ở Ngoại quan, Á môn, Thương liêm truyền, Ngoại kim tân, Ngoại ngọc dịch.
Lưu ý khi châm cứu:
- Thời gian mỗi lần châm cứu là khoảng 20 – 30 phút, một tuần thực hiện 3 lần.
- Lộ trình trị liệu sẽ kéo dài từ 1 – 3 tháng tùy vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân.
- Châm cứu không gây đau mà chỉ hơi tê nhức nhẹ
- Trước và trong quá trình châm cứu, người bệnh cần phải có tâm trạng thoải mái, không nên lo lắng, sợ hãi, không ăn quá nó hoặc quá đói.
- Người có cơ địa quá nhạy cảm, cơ thể có vết thương, bị tiểu đường, viêm ruột thừa, viêm loét dạ dày… thì không nên châm cứu
Quy trình châm cứu tai biến mạch máu não thế nào?
Thông thường quy trình châm cứu với các bệnh nhân sau tai biến sẽ được thực hiện như sau:
Bước 1: Thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ chẩn đoán và tư vấn về tình trạng cụ thể của bệnh nhân đồng thời đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Bước 2: Sau khi bệnh nhân đồng ý thực hiện theo phác đồ điều trị, bác sĩ sẽ chỉ định trị liệu châm cứu.
Bước 3: Tiến hành châm cứu:
- Làm công tác tư tưởng để giúp người bệnh cảm thấy thoải mái trước khi tiến hành trị liệu đồng thời giúp cho việc châm cứu của bác sĩ diễn ra thuận lợi.
- Người bệnh được uống trà thông kinh lạc.
- Bác sĩ và các kỹ thuật viên sẽ chuẩn bị và sát trùng dụng cụ trước khi thực hiện.
- Người bệnh được massage, xoa bóp để làm giãn mềm các nhóm cơ.
- Chọn tư thế phù hợp để châm cứu cho bệnh nhân.
- Xác định vị trí các huyệt cần châm cứu và thực hiện châm cứu.
Bước 4: Theo dõi phản ứng của bệnh nhân trong suốt quá trình trị liệu và sau khi rút kim châm.
Bước 5: Hẹn lịch tái khám và trị liệu buổi tiếp theo.
Ưu điểm – rủi ro của liệu pháp châm cứu
Châm cứu là một phương pháp trị liệu có tính an toàn cao, hiệu quả lâu dài, hơn nữa người bệnh không cần phải sử dụng thuốc. Tuy nhiên, để châm cứu có hiệu quả cao thì người thầy thuốc cần có kĩ năng chuyên môn vững, hiểu và nắm rõ hệ thống kinh mạch ,huyệt đạo trên cơ thể, có sức khỏe và tự tin khi “tác nghiệp”.
Mặc dù ít khi xảy ra nhưng nếu người thầy thuốc châm quá sâu hoặc châm sai vị trí thì có thể gây ra những tai biến nghiêm trọng như là: teo cơ, liệt vĩnh viễn thậm chí là tử vong. Hoặc là sơ xuất trong việc vệ sinh kim châm, tiệt trùng không đúng cách nên khi sử dụng chung thì có thể lây nhiễm nhiều bệnh tật.
Do đó cần lựa chọn thầy châm cứu và địa chỉ châm cứu có uy tín trước khi quyết định trị liệu.
Nên châm cứu tai biến mạch máu não ở đâu?
- Bệnh viện châm cứu Trung ương – địa chỉ: 49 Thái Thịnh, Đống Đa, Hà Nội.
- Bệnh viện Y học cổ truyền Trung Ương – địa chỉ: 29 Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hà Nội.
- Khoa Y học cổ truyền phục hồi chức năng bệnh viện Giao thông vận tải Hà Nội – địa chỉ ngõ 84 phố Chùa Láng,Hà Nội.
- Khoa Y học cổ truyền bệnh viên Bạch Mai.
- Khoa Y học cổ truyền bệnh viện 108.
- Bệnh viện Tuệ Tĩnh.
|
Thao khảo bảng giá dịch vụ châm cứu tại BV Châm cứu Trung Ương (Áp dụng từ 12/10/2016) |
|||
| STT | Tên dịch vụ | Giá không BHYT | Giá BHYT theo TT37 |
| 1 | Điện châm | 75.000 | 75.000 |
| 2 | Điện châm (chuyên gia) | 150.000 | |
| 3 | Thủy châm | 61.800 | 61.800 |
| 4 | Thủy châm (chuyên gia) | 70.000 | |
Tìm hiểu thêm:
