Suy giảm trí nhớ là căn bệnh người già phổ biến và thường gặp ở người cao tuổi hiện nay. Bệnh đang dần trở thành nỗi ám ảnh đáng sợ đối với nhiều người cao tuổi. Ở người già, bệnh hiện chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn nhưng sau đây là những cách ngăn ngừa chứng suy giảm trí nhớ người già hiệu quả nhất!
Suy giảm trí nhớ ở người già là bệnh gì?
Suy giảm trí nhớ hay mất trí nhớ là thuật ngữ chỉ tình trạng não bộ bị suy giảm các chức năng hoạt động cơ bản, phổ biến và thường gặp ở những người cao tuổi khi bước vào giai đoạn cao tuổi. Căn bệnh này khiến người bệnh nhầm lẫn, trí nhớ giảm sút, thậm chí không còn khả năng chăm sóc bản thân hay kiểm soát cảm xúc chính mình. Bệnh thường không đe dọa trực tiếp đến tính mạng người mắc, tuy nhiên gây nên nhiều bất tiện, phiền toái cho bản thân người mắc và những người thân xung quanh.
Tại sao người cao tuổi dễ bị mắc chứng suy giảm trí nhớ?
Theo các tài liệu khoa học giải thích, trí nhớ là sự lưu trữ thông tin trong hệ thống thần kinh trung ương, từ việc ghi nhận thông tin, lưu trữ thông tin cho đến tìm kiếm – truy xuất thông tin. Quá trình phát triển của hệ thần kinh bắt đầu từ trong phôi thai và đến năm 25 tuổi thì hoàn chỉnh. Sau lứa tuổi này, mỗi ngày có khoảng 3.000 nơron thần kinh bị hủy đi mà không có sự sinh sản thêm. Thêm vào đó, con người càng nhiều tuổi thì các chức năng chung của tế bào thần kinh càng bị suy giảm, sự lão hóa các tế bào thần kinh diễn ra ngày càng nhanh, lưu lượng máu đẩy lên nuôi các tế bào thần kinh cũng chậm hơn dẫn tới rối loạn các phản xạ, nhất là các phản xạ có điều kiện qua các hoạt động tâm lý như chậm chạp, lúc quên lúc nhớ. Như vậy suy giảm trí nhớ là tiến triển tự nhiên, mang tính quy luật trong quá trình lão hóa mà đa phần người cao tuổi sẽ gặp phải.
Tại sao người cao tuổi thường mắc chứng suy giảm trí nhớ?
Ở mỗi người cao tuổi, biểu hiện của chứng suy giảm trí nhớ sẽ là khác nhau. Ví dụ, có người nhớ chi tiết, tường tận những câu chuyện, sự kiện từ xa xưa nhưng lại không thể nhớ hôm qua mình đã làm gì hay ăn gì. Có người tả được tỉ mỉ phong cảnh những nơi mình từng đến nhưng lại tỏ ra “bối rối” khi phải bắt tay vào làm một việc gì đó cần những thao tác cụ thể. Hoặc có người bị mất khả năng tư duy logic dẫn đến việc khó diễn đạt được ý muốn nói hoặc sắp xếp từ ngữ lộn xộn khi nói…
Nguyên nhân dẫn đến chứng suy giảm trí nhớ ở người già
Chứng suy giảm trí nhớ ở người già thường là hệ quả của nhiều nguyên nhân khác nhau, đôi khi không đơn thuần chỉ là 1 nguyên nhân mà nó còn do nhiều yếu tố tác động, kết hợp với nhau.
Do tuổi tác: Cùng với sự lão hóa và suy giảm chức năng của các cơ quan trong cơ thể, não bộ cũng dẫn bị lão hóa khiến tình trạng rối loạn phản xạ xảy ra ngày càng thường xuyên, nhất là những phản xạ có điều kiện như ghi nhớ, tập trung, tư duy… Vì vậy, nguyên nhân đầu tiên gây bệnh mất trí nhớ ở người già là do neuron thần kinh bị lão hóa. Nếu người bệnh không được giám sát, khơi gọi thường xuyên sẽ dễ rơi vào trạng thái lãng quên hoàn toàn.
Do bệnh tật: Suy giảm trí nhớ cũng có thể là hệ lụy khi người bệnh chấn thương sọ não, viêm não, bệnh Alzheimer, tai biến mạch máu não, rối loạn tuần hoàn não, stress, lạm dụng thuốc chống trầm cảm, thuốc ngủ hay nghiện rượu… Triệu chứng sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn khi người bệnh đã cao tuổi. Khi đó, bệnh nhân có thể mất trí nhớ tạm thời, quên nhanh và không thể nhớ lại những sự việc chỉ vừa diễn ra ngay trước đó, tuy nhiên vẫn có thể nhớ được những ký ức xưa cũ chứ không quên hẳn.
Việc sử dụng các loại thuốc chữa bệnh trong thời gian dài cũng là một trong những tác nhân gây ra bệnh suy giảm trí nhớ của người già. Đây là vấn đề thường gặp ở người cao tuổi, vì họ thường phải dùng nhiều loại thuốc để điều trị các bệnh khác nhau.
Những người cao tuổi thường hay mắc chứng mất ngủ, ngủ không đủ giấc. Điều này cũng là nguyên nhân làm tăng thêm sự suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi.
Bên cạnh đó, trí nhớ của người cao tuổi cũng còn bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố và lí do khác. Tuy nhiên, lý do do tuổi tác và sự lão hóa vẫn chiếm tỉ lệ cao nhất và phổ biến nhất.
Làm thế nào để ngăn ngừa được chứng suy giảm trí nhớ ở người già?
Bệnh suy giảm trí nhớ ở người già là chứng bệnh tự nhiên, thuận theo quy luật của tạo hóa nên hiện nay chưa có thuốc hoặc phương pháp điều trị triệt để. Tuy nhiên, người ta vẫn có thể ngăn ngừa và phòng tránh được tối da diễn biến của bệnh. Những người cao tuổi có nguy cơ mắc chứng suy giảm trí cao có thể tham khảo một số phương pháp điển hình ngăn ngừa chứng suy giảm trí nhớ ở người già sau đây.
Tinh thần thoải mái giúp ngăn ngừa chứng suy giảm trí nhớ người già
Lưu ý giữ tinh thần luôn thoải mái, phấn chấn: Một đời sống tinh thần lành mạnh, không stress, không căng thẳng, muộn phiền hoặc lo âu quá độ sẽ khiến người cao tuổi luôn lạc quan, phấn chấn, não bộ luôn trong trại thái lí tưởng nên sẽ hạn chế được tối đa tình trạng trạng hay quyên, sa sút trí nhớ.
Theo dõi, thăm khám sức khỏe định kì: Thực hiện đầy đủ việc khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện và điều trị sớm các chứng bệnh: vữa xơ động mạch, cao huyết áp, tiểu đường, tăng mỡ trong máu… hạn chế tối đa tình trạng phải sử dụng các loại thuốc, tạo điều kiện thuận lợi cho chứng bệnh suy giảm trí nhớ phát triển. Nhất là khi người cao tuổi bước vào giai đoạn suy giảm sức khỏe.
Rèn luyện trí óc thường xuyên: Rèn luyện trí óc ở người cao tuổi có thể dưới nhiều hình thức như đọc sách báo, tổng hợp thông tin; tích cực khám phá cuộc sống trong khả năng có thể; chơi các trò chơi tư duy như cờ tướng, cờ vua hoặc đơn giản hơn là thường xuyên chơi, dạy các cháu nhỏ trong nhà… Đây là những hình thức rất tốt giúp não được hoạt động thường xuyên giảm được quá trình suy giảm trí nhớ.
Tham gia hoạt động thể thao, vận động phù hợp: Nhiều nghiên cứu đã cho thấy thể dục thể thao làm giảm nguy cơ một số bệnh lý về tim mạch như cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, bệnh khớp, loãng xương… Tùy theo từng thể trạng mà người cao tuổi nên chọn hình thức tập luyện phù hợp như chạy bộ, bơi lội, các môn thể thao nhẹ, đi xe đạp, tập dưỡng sinh, yoga… Việc vận động thường xuyên sẽ giúp duy trì sức khỏe luôn ở trạng thái ổn định, hạn chế tình trạng suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi.
Xây dựng và duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lí: Thực phẩm có lợi cho não người cao tuổi nên sử dụng gồm các thực phẩm giàu choline (có nhiều trong cá, trứng, gan, đậu nành và các loại đậu khác); các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là các vitamin nhóm B, vitamin E, các khoáng chất như kẽm. Vitamin có nhiều trong hoa quả và rau xanh, kẽm có nhiều trong hải sản, đặc biệt là con hàu. Duy trì chế độ dinh dưỡng đủ chất sẽ giúp ngăn ngừa bệnh tật, giảm thiểu tình trạng lão hóa và đẩy lùi chứng suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi.
Bệnh suy giảm trí nhớ ở người già không phải là bệnh nguy hiểm và hoàn toàn có thể phòng tránh, hạn chế được nếu áp dụng đúng các phương pháp ngăn ngừa chứng suy giảm trí nhớ người già trên đây.
