Rối loạn tuần hoàn não là một trong những dạng bệnh lý thần kinh nhiều người gặp phải. Rối loạn tuần hoàn não có thể gây ra những ảnh hưởng lớn đến công việc và cuộc sống của người bệnh. Vậy để tìm hiểu mọi thông tin cần thiết về rối loạn tuần hoàn não các bạn có thể theo dõi bài viết dưới đây.
Mục lục
Rối loạn tuần hoàn não là gì?
Quá trình tuần hoàn máu rất cần thiết cho các cơ quan trong cơ thể nói chung và não bộ nói riêng. Những dưỡng chất, oxy từ máu như nguồn năng lượng không thể thiếu cho não, giúp não hoạt động hiệu quả.
Tình trạng rối loạn tuần hoàn não xảy ra khi máu lưu thông lên não bị gián đoạn khiến não không được cung cấp đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu để thực hiện các chức năng của hệ thần kinh. Cụ thể là, sự tuần hoàn máu não có thể bị ảnh hưởng bởi:
- Mạch máu bị chít hẹp
- Vỡ mạch máu
- Tắc nghẽn mạch máu (thường là do cục máu đông)
Những rối loạn này khiến não bị suy giảm chức năng hoạt động và gây ra rất nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như công việc của người bệnh. Thậm chí rối loạn tuần hoàn não còn có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như: chết mô não, nhồi máu não, đột quỵ….
Bệnh có thể gặp ở mọi độ tuổi, mọi giới tính, tuy nhiên thường gặp nhất vẫn là ở người cao tuổi, người thường xuyên phải làm việc căng thẳng, người bị ảnh hưởng bởi những bệnh lý như tiểu đường, huyết áp, tim mạch…Đáng nói, hiện nay tỷ lệ người trẻ dưới 40 tuổi mắc bệnh liên quan tới rối loạn tuần hoàn não đang có chiều hướng gia tăng ngày càng nhiều.
Dấu hiệu rối loạn tuần hoàn não
Rối loạn tuần hoàn não là một bệnh lý có diễn biến phức tạp và thường kéo theo nhiều triệu chứng khác gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cũng như chất lượng sống của người bệnh. Các triệu chứng thường khởi phát vào ban đêm và lúc sáng sớm.
Đau nhức đầu
Đau đầu là tình trạng cơ bản (chiếm khoảng 90%), thường gặp nhất ở các bệnh nhân rối loạn tuần hoàn não. Đây là triệu chứng xuất hiện sớm nhất của bệnh.
Đau đầu do rối loạn tuần hoàn não không cố định mà xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau như: trán, gáy, các vị trí trên đầu….Cơn đau xảy ra thường xuyên kèm với những hiện tượng khác như hoa mắt, ù tai, chóng mặt, mất thăng bằng…Tuy nhiên, những triệu chứng này thông thường chỉ xuất hiện thoáng qua vài phút rồi lại trở về tình trạng bình thường.
Dị cảm
Người bệnh rối loạn tuần hoàn não có thể thường xuyên cảm nhận thấy những cảm giác không có thật như cảm giác kiến bò, tiếng ve kêu trong tai hay những triệu chứng dị cảm khác như đau dọc sườn, đau mỏi vai gáy, tê bì chân tay…do chức năng của hệ thống thần kinh bị suy yếu.
Mất ngủ, ngủ không sâu giấc
Rối loạn tuần hoàn não là một trong những nguyên nhân gây ra các tình trạng rối loạn giấc ngủ như: khó vào giấc ngủ, mất ngủ, ngủ không sâu, ngủ hay mơ, thường xuyên thức giấc giữa đêm và khó ngủ lại…chất lượng giấc ngủ không được đảm bảo ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe người bệnh.
Rối loạn cảm xúc
Tình trạng rối loạn tuần hoàn não, đau đầu, mất ngủ thường xuyên khiến người bệnh luôn trong trạng thái căng thẳng, dễ cáu giận, ảnh hưởng tiêu cực đến cảm xúc, thậm chí có thể dẫn đến trầm cảm.
Mất tập trung, suy giảm trí nhớ
Mất ngủ, đau đầu khiến người bệnh mất dần khả năng tập trung trong sinh hoạt cũng như công việc, khả năng ghi nhớ của họ cũng bị suy giảm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người bệnh.
Triệu chứng nguy hiểm rối loạn tuần hoàn não cấp tính
Rối loạn tuần hoàn não cấp tính có thể gây ra tai biến mạch máu não (đột quỵ), chính vì thế những người bị bệnh rối loạn tuần hoàn não thường rất lo sợ khi triệu chứng của bệnh bộc phát. Vì họ sợ rằng một cơn tai biến sẽ kéo đến.
Triệu chứng của rối loạn tuần hoàn não cấp tính ít khi xảy ra nhưng nó sẽ giống với triệu chứng của tai biến. Nghĩa là ngoài các dấu hiệu như trên, thì người bị rối loạn tuần hoàn não cấp tính còn có các biểu hiện sau:
- Đau đầu rất dữ dội
- Tê liệt mặt, méo miệng, rủ xệ má, mí mắt
- Tay chân yếu hoặc tê liệt
- Mất thăng bằng, có thể ngã quỵ và bất tỉnh nhân sự
Khi gặp các triệu chứng này, cần đưa người bệnh đi cấp cứu ngay lập tức. Nếu điều trị muộn, nguy cơ tử vong là rất lớn.
Nguyên nhân rối loạn tuần hoàn não
Rối loạn tuần hoàn não là bệnh lý thần kinh có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Tuy nhiên những nguyên nhân thường gặp nhất bao gồm:
Béo phì
Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như: máu nhiễm mỡ, mạch máu bị chèn ép, kém lưu thông khiến tuần hoàn máu lên não giảm. Béo phì cũng là nguyên nhân của hàng loạt các căn bệnh nguy hiểm khác như: tim mạch, huyết áp, tiểu đường…làm tăng thêm mức độ nặng của tình trạng rối loạn tuần hoàn não.
Bệnh lý xương khớp vùng cổ
Các bệnh lý xương khớp như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đốt sống cổ…. gây chèn ép lên hệ thống mạch máu, các rễ thần kinh đi qua vùng cổ và ảnh hưởng đến lưu lượng máu lưu thông lên não
Hội chứng đoạt máu
Hội chứng đoạt máu là hội chứng xảy ra khi hệ động mạch thân nền bị rối loạn và lấy đi máu trong sọ. Tình trạng này xảy ra khi mạch não bị hẹp, tắc dẫn đến việc chênh lệch áp lực máu giữa động mạch sống nền và động mạch thông sau.
Bệnh lý tim mạch
Một số bệnh về hệ tim mạch như: huyết áp cao, tăng huyết áp đột ngột, xơ vữa động mạch, cholesterol cao…dẫn đến sự lưu thông máu kém, xuất hiện các cục máu đông… Điều này không chỉ gây rối loạn tuần hoàn não mà còn làm tăng nguy cơ các bệnh lý nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim…
Stress, căng thẳng kéo dài
Những người thường xuyên làm việc trong điều kiện căng thẳng, stress kéo dài luôn phải đối mặt với tình trạng rối loạn tuần hoàn não do những căng thẳng, stress khiến ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu lên não cũng như tác động xấu đến hoạt động của não.
Tuổi tác
Người trung niên, người cao tuổi, chức năng cũng như hoạt động của nhiều cơ quan trong cơ thể dần lão hóa, suy giảm, kéo theo nhiều bệnh lý khác nhau và rối loạn tuần hoàn não là một trong số đó.
Yếu tố bẩm sinh
Ở một số người, từ bẩm sinh đã có hiện tượng dị dạng mạch máu khiến máu lưu thông kém do mạch máu thiếu thông suốt và gây rối loạn tuần hoàn não.
Những biến chứng nguy hiểm của rối loạn tuần hoàn não
Mặc dù là bệnh lý thường xuyên gặp phải, tuy nhiên không vì thế mà chúng ta coi thường rối loạn tuần hoàn não, vì bệnh lý này hoàn toàn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm khiến não bị tổn thương, nguy hiểm hơn còn khiến người bệnh bị liệt, mất khả năng vận động hay tử vong…
Xuất huyết não
Xuất huyết não xảy ra khi rối loạn tuần hoàn não dẫn đến là tình trạng chảy máu bên trong khoang sọ não. Tình trạng xuất huyết não tạo áp lực lên khoang sọ não khiến người bệnh dần mất ý thức.
Phù não
Xảy ra do sự tích tụ chất lỏng bên trong hộp sọ, có thể do rối loạn lưu lượng máu não, gây tăng áp lực nội sọ. Về lâu dài tình trạng này có thể chèn ép và làm hư hại các bộ phận bên trong não.
Động kinh
Một người bị rối loạn tuần hoàn não kéo dài sẽ dễ dẫn tới biến chứng động kinh. Tùy thuộc vào vùng tổn thương rộng hay không người bệnh sẽ có các biểu hiện khác nhau như là co giật, mất ý thức trong thời gian ngắn hoặc mất trương lực cơ đột ngột.
Thoái hóa khớp
Đột quỵ
Rối loạn tuần hoàn não là lượng máu lên não không đều, xuất hiện những cục máu đông làm tắc sự lưu thông của não trong động mạch não sẽ dẫn đến tình trạng đột quỵ. Có 50% bệnh nhân tử vong do đột quỵ, không chỉ vậy bệnh có thể để lại những di chứng hết sức nặng nề ảnh hưởng tới cuộ sống của người bệnh như là: tình trạng liệt nửa người, bại não, mất trí nhớ, không nói được…
Để có thể hạn chế những biến chứng của rối loạn tuần hoàn não đến cơ thể, chúng ta nên chủ động xây dựng cho mình những biện pháp sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý để phòng ngừa căn bệnh rối loạn tuần hoàn não.
Chẩn đoán rối loạn tuần hoàn não
Rối loạn tuần hoàn não thường được chẩn đoán bước đầu thông qua kiểm tra triệu trứng lâm sàng, bác sĩ thường hỏi bệnh nhân về các dấu hiệu họ gặp phải thường xuyên như là: đau đầu, hoa mắt, chóng măt, dị cảm, mất ngủ, suy giảm trí nhớ…
Sau đó, các chuyên gia y thế sẽ yêu cầu bệnh thực hiện một vài xét nghiệm chấn đoán hình ảnh cận lâm sàng để có thể đưa ra kết luận chính xác nhất.
Một số loại xét nghiệm phổ biến trong chẩn đoán bệnh nhân rối loạn tuần hoàn não hiện này như là:
Bệnh nhân đang được đưa vào thiết bị chụp cộng hưởng từ não
- Chụp CT scan, chụp cộng hưởng từ MRI
- Siêu âm doppler mạch máu
- Điện tâm dồ
- Đo chỉ số huyết áp cổ chân – cánh tay ABI
- Xét nghiệm máu: để kiểm tra các chỉ số lượng cholesterol, triglycerid, HDL-C,HbA1C, LDL-C trong máu
Các phương pháp điều trị rối loạn tuần hoàn não
Điều trị căn nguyên gây bệnh
Rối loạn tuần hoàn não là bệnh do nhiều bệnh lý khác gây nên. Do đó, khi bị rối loạn tuần hoàn não cần tìm được nguyên nhân, giải quyết nguyên nhân đó thì các dấu hiệu rối loạn tuần hoàn não sẽ biến mất.
Chẳng hạn, nếu một người bị rối loạn tuần hoàn máu có liên quan tới chứng xơ vữa động mạch thì người bệnh phải chủ động thăm khám điều trị bệnh xơ vữa động mạch. Các biện pháp điều trị xơ vữa động mạch có thể bao gồm cả nội khoa và ngoại khoa, như:
Điều trị nội khoa: sử dụng các loại thuốc ức chế men chuyển (Lisinipril, Valsartan…), thuốc chặn kệnh canxi (Amlodipin), thuốc điều trị rối loạn mỡ máu, ổn định mảng xơ vữa (rosuvastatin, atorvastatin…), thuốc kháng kết lập tiểu cầu (Aspirin)…
Can thiệp nội mạch: đặt stent mạch vành tùy từng trường hợp cụ thể
Phẫu thuật: phẫu thuật bác cầu nối chủ – vành, phẫu thuật bóc tách nội mạc mạch cảnh…
Với các bệnh lý khác là nguyên nhân gây ra rối loạn tuần hoàn não như là: hẹp lòng động mạch bẩm sinh, dị dạng mạch máu bẩm sinh, thoái hóa đốt sống cổ, tiểu đường, bệnh tim, béo phì…thì cũng cần phải được điều trị tích cực, từ đó quá trình tuần hoàn máu lên não sẽ được cải thiện.
Nếu như rối loạn tuần hoàn não không tìm được căn nguyên gây bệnh thì người bệnh sẽ được chủ trị bằng các loại thuốc Tây y – Đông y, bấm huyệt, châm cứu, xoa bóp, cải thiện lối sống lành mạnh, có tác dụng làm giãn mạch máu giúp tăng cường tưới máu và cung cấp oxy lên não.
Điều trị bằng thuốc:
Các loại thuốc Tây y điều trị rối loạn tuần hoàn não:
Trong trường hợp bệnh nhân rối loạn tuần hoàn não bị đột quỵ, thì bac sĩ sẽ kê các thuốc điều trị thiếu máu cục bộ cấp (Alteplase). Thuốc này cần sử dụng đúng theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ. Xem thêm Các loại thuốc khác điều trị và phòng chống đột quỵ
Các loại thuốc điều trị rối loạn tuần hoàn não khác:
Các thuốc khác: Thuốc kháng Histamin H1(Cinnarizin), thuốc tăng cường chuyển hóa các tế vào thần kinh, ngăn ngừa tổn thương não bộ (Cerebrolysin), thuốc cải thiện khả năng dẫn truyền thần kinh, phục hồi tổn thương não bộ (Piracetam), một số thuốc khác điều trị giảm cholesterol, chống tăng huyết ap …
Một số thực phẩm bảo vệ sức khỏe có nguồn gốc từ thảo dược như: Ginkobiloba từ bạch quả, Saponin từ tam thất, Rutin, từ hoa hòe. Các thực phẩm chức năng được bào chế từ những thảo dược này có thể hỗ trợ quá trình điều trị hoặc sử dụng để phòng ngừa rối loạn tuần hoàn não, tăng cường lưu thông máu lên não, giảm viêm hệ thống dây thần kinh, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, ngăn ngừa hình thành cục máu đông trong não.
Một số bài thuốc Đông y điều trị rối loạn tuần hoàn não
Các bài thuốc đông y cổ truyền có thể cải thiện tuần hoàn mão lên não, lưu thông khí huyết, bồi bổ cơ thể, an thần.
Bài thuốc thường được các lương y sử dụng để điều trị rối loạn tuần hoàn não là:
Bài thuốc 1:
- Sắn dây tươi 15 -18 g
- Câu đằng 6 -9 g
Tán nhuyễn trộn đều 2 vị thuốc. Cho vào nước sôi hãm khoảng 20 phút uống thay trà hằng ngày.
Bài thuốc này có tác dụng làm mát cơ thể để cải thiện các triệu chứng của rối loạn tuần hoàn não.
Bài thuốc 2:
- Nấm linh chi, Trạch xương bồ mỗi vị 10g
- Hà thủ ô chế, Ngọc trúc, Kỳ tử, Nữ trinh tử mỗi vị 15g
Tất cả đem sắc uống mỗi ngày 1 thang
(Tham khảo từ Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ – Khoa Y học cổ truyền, ĐH Y Dược TP HCM)
Tham khảo thêm các bài thuốc đông y khác điều trị rối loạn tuần hoàn não, tại đây:
Thay đổi lối sống để ngăn chặn các yếu tố nguy cơ gây rối loạn tuần hoàn não
Duy trì lối sống lành mạnh là yếu tố rất quan trọng để phòng ngừa các triệu chứng rối loạn tuần hoàn não lâu dài.
Vì thế người bệnh cần có chế độ ăn uống khoa học: Hạn chế ăn thị mỡ động vật, nhất là phần da, nội tạng động vật, kiêng hoàn toàn rượu bia và chất kích thích, bổ sung nhiều rau củ, vitamin và khoáng chất. Từ đó giúp duy trì cân nặng, huyết áp ổn định cũng như phòng ngừa các yếu tố nguy cơ khác khiến cho rối loạn tuần hoàn não thêm trầm trọng.
Rèn luyện thể dục thể thao đều đặn: người già nên tham gia đi bộ, thể dục dưỡng sinh, ngồi thiền để nâng cao sức khỏe, cải thiện tuần hoàn não, thư giãn tốt, giảm căng thẳng và dễ ngủ.
Không làm việc căng thẳng, cần nghỉ ngơi hợp lý để giải tỏa stress, áp lực.
Cần cho người thân trong gia đình biết tình trạng của mình, nếu bản thân có các bệnh liên quan tới tuần hoàn máu não, thần kinh. Để người nhà có thể giúp đỡ, hỗ trợ trong những trường hợp cần thiết, nhất là khi có các triệu chứng của tai biến mạch máu não.
Hơn hết, người bệnh nếu có sẵn các yếu tố nguy cơ như tim mạch, huyết áp, tiểu đường thì cần kiểm tra sức khỏe định kì để đảm bảo các chỉ số nhịp tim, huyết áp, lượng đường trong máu ở mức an toàn. Nếu có diễn biến xấu, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân biết điều đó và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp
