Đau nửa đầu (đau đầu vận mạch) là một trong những chứng đau đầu phổ biến nhất. Tuy nhiên, đa phần những người mắc bệnh này thường khá chủ quan, không điều trị và cho rằng đó chỉ là những vấn đề nhất thời cho đến khi bệnh trở nặng.
Đau nửa đầu là gì?
Đau nửa đầu là một bệnh lý thần kinh với cảm giác đau bưng bưng, khó chịu ở một bên đầu, thường đi kèm với nôn, cực kỳ sợ ánh sáng và âm thanh.
Những sự thật về bệnh đau nửa đầu:
Tất cả mọi người ở mọi giới tính và độ tuổi đều có thể bị đau nửa đầu. Trẻ em có thể bị đau nửa đầu nhưng do còn nhỏ nên không thể nói hoặc mô tả không rõ ràng các triệu chứng gặp phải cho cha mẹ biết được. Tuy nhiên, khi lớn lên thì đa phần phụ nữ có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nam giới
Đau nửa đầu có thể kéo dài một vài giờ cho tới một vài ngày (4 -72h), cơn đau có thể nặng và làm ảnh hưởng tới các hoạt động hằng ngày.
Bệnh đau nửa đầu không gây nguy hiểm tới tính mạng tuy nhiên nếu để xảy ra biến chứng thì nó thực sự có thể đe dọa tính mạng của người bệnh.
60% các trường hợp mắc bệnh này là do yếu tố di truyền từ cha mẹ.
Triệu chứng của đau nửa đầu
Đau nửa đầu thường bắt đầu ở giai đoạn nhỏ tuổi, thanh niên hoặc người trưởng thành, những người bị đau nửa đầu thường trải qua 4 giai đoạn: trước khi cơn đau xuất hiện, những dấu hiệu của cơn đau, cơn đau diễn ra và sau cơn đau. Không phải ai cũng trải qua tất cả 4 giai đoạn này.
Giai đoạn trước cơn đau
Một hoặc hai ngày trước khi đau nửa đầu, có thể có những dấu hiệu báo trước như:
- Táo bón
- Thay đổi tâm trạng từ cực kỳ chán nản đến cực kỳ vui sướng
- Thèm ăn
- Hay khát nước và đi tiểu nhiều
- Hay ngáp
Những dấu hiệu trước cơn đau nửa đầu
Đối với một số người, có thể xuất hiện những dấu hiệu ngay trước hoặc trong cơn đau nửa đầu. Các triệu chứng này thường nặng dần sau mỗi vài phút và kéo dài trong khoảng từ 20-60 phút. Các triệu chứng cụ thể bao gồm:
- Ảo ảnh thị giác
- Thị lực kém
- Cảm giác như kim châm ở tay hoặc chân
- Liệt mặt hoặc một bên người
- Khó cất lời
- Luôn thấy ồn ào
- Co giật
Cơn đau nửa đầu
Cơn đau nửa đầu thường kéo dài từ 4-72 giờ nếu không được điều trị ngay và không xảy ra thường xuyên.
Cơn đau nửa đầu thường ở một bên đầu nhưng đôi khi ở cả hai bên đầu
Cơn đau nửa đầu thường gây ra cảm giác đau bưng bưng
Sợ ánh sáng, sợ âm thanh và đôi khi cả việc tiếp xúc hay đụng chạm hay mùi hương nhất định.
Buồn nôn
Sau cơn đau
Sau khi cơn đau qua đi, bệnh nhân có thể cảm thấy kiệt quệ và mất sức, lú lẫn trong cả ngày dài. Một số người thì cảm thấy nhẹ nhõm. Di chuyển mạnh có thể khiến cơn đau quay trở lại.
Đau nửa đầu thường không thể chẩn đoán và cũng không thể điều trị. Đau nửa đầu có thể là dấu hiệu của một bệnh nghiêm trọng hơn. Đi khám nếu gặp những tình trạng như dưới đây:
- Đau đầu dữ dội và đột ngột
- Đau đầu kèm sốt, cứng cổ, rối loạn lo âu, động kinh, song thị, yếu ớt, tê hoặc khó cất lời.
- Đau đầu sau khi bị chấn thương ở đầu, đặc biệt là nếu ngày càng đau
- Đau đầu sau khi ho, sau khi làm việc cực nhọc, căng thẳng hoặc đột ngột di chuyển
- Đau đầu sau tuổi 50
Nguyên nhân gây đau nửa đầu
Cơ chế hình thành cơn đau nửa đầu xuất phát từ những vấn đề bất thường trong mạch máu. Cụ thể là sự rối loạn của một loại chất chất dẫn truyền thần kinh có tên là Serotonin trong não khiến cho mạch máu bị co thắt đột ngột và gây ra đau đớn dữ dội ở một bên đầu. Ngoài ra, còn một chất dẫn truyền thần kinh khác cũng có liên quan đến việc hình thành cơn đau nửa đầu đó là là peptide.
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra chính xác nguyên nhân gì gây ra chứng đau nửa đầu nhưng một vài yếu tố khác được coi là tác nhân có liên quan đến chứng đau nửa đầu, bao gồm:
Thay đổi nội tiết tố ở phụ nữ: Sự thay đổi nồng độ estrogen như trước hoặc trong kỳ kinh nguyệt, thời gian mang thai và thời kỳ tiền mãn kinh dường như đều là nguyên nhân kích thích cơn đau nửa đầu. Những phụ nữ thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai cũng có thể gây ra tác dụng phụ là chứng đau nửa đầu.
Đồ uống có cồn bao gồm rượu, bia, đặc biệt là rượu và những loại đồ uống có chứa quá nhiều caffeine như cà phê.
Rối loạn cảm xúc: căng thẳng, lo lắng, phấn khích quá mức đều có thể gây ra chứng đau nửa đầu.
Rối loạn giấc ngủ: ngủ quá ít hay quá nhiều cũng đều không tốt cho sức khỏe. Rối loạn giấc ngủ cũng là một trong những lý do khiến cho cơ thể mệt mỏi, khó tập trung và bị đau đầu ngay sau khi thức dậy. Những công nhân sản xuất trong các nhà máy, bác sĩ hay lái xe đường dài đều là nhóm người thường xuyên phải thay đổi lịch làm việc theo ca, do đó nhịp sinh học của họ sẽ bị rối loạn.
Những yếu tố vật lý: Gắng sức trong quá trình tập luyện thể thao hoặc bất kì hoạt động thể chất nào diễn ra với cường đồ mạnh điều có thể gây áp lực khiến những cơn đau nửa đầu hình thành.
Thuốc: Các loại thuốc tránh thai, thuốc ngủ và thuốc giãn mạch như nitroglycerin đều có thể là tác nhân gây đau nửa đầu.
Thói quen ăn uống: Nếu bạn ăn nhiều những món ăn quá mặn hoặc thực phẩm đã qua chế biến có thể gây đau nửa đầu. Những loại chất như chất tạo ngọt aspartame và chất bảo quản mononatri glutamat (MSG) có trong nhiều loại thực phẩm là nguyên nhân gây ra tình trạng này. Ngoài ra, nếu thường xuyên bỏ bữa và lười uống nước thì cũng được coi là tác nhân tiềm ẩn gây ra đau nửa đầu.
Yếu tố khác từ môi trường: Ánh sáng cường độ mạnh từ đèn chớp, màn hình máy tính bị nhấp nháy liên tục, thay đổi nhiệt độ đột ngột, mùi xăng, ga, mùi sơn, khói bụi, tiếng ồn lớn điều có thể là tác nhân gây ra chứng đau nửa đầu
Những yếu tố làm tăng nguy cơ bị đau nửa đầu
Tiền sử gia đình. Những người có tiền sử gia đình mắc đau nửa đầu có nhiều nguy cơ bị đau nửa đầu.
Tuổi tác. Đau nửa đầu có thể xuất hiện ở bất cứ độ tuổi nào, nhưng độ tuổi thanh niên thường hay bị nhất. Đau nửa đầu nghiêm trọng nhất thường xảy ra với những người ở độ tuổi trên dưới 30, nhưng thường giảm dần về cả mức độ và cường độ trong một vài năm sau đó.
Giới tính. Phụ nữ có nguy cơ mắc đau nửa đầu cao gấp 3 lần nam giới
Thay đổi hóc môn. Thường xảy ra với những phụ nữ bị đau nửa đầu, đau đầu ngay trước hoặc một thời gian sau khi hết kinh nguyệt hay trong quá trình mang thai hoặc tiền mãn kinh, thường có dấu hiệu giảm nhẹ sau tiền mãn kinh.
Chẩn đoán bệnh
Nếu bạn bị đau nửa đầu hoặc có tiền sử gia đình mắc chứng đau nửa đầu, một bác sĩ được đào tạo về điều trị đau đầu (bác sĩ thần kinh) có thể sẽ chẩn đoán chứng đau nửa đầu dựa trên tiền sử bệnh, triệu chứng và kiểm tra thể chất và thần kinh.
Nếu tình trạng của bạn không bình thường, phức tạp hoặc đột nhiên trở nên nghiêm trọng, các xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân khác gây đau của bạn có thể bao gồm:
MRI. Quét MRI sử dụng từ trường và sóng vô tuyến mạnh mẽ để tạo ra hình ảnh chi tiết về não và mạch máu. Quét MRI giúp bác sĩ chẩn đoán khối u, đột quỵ, chảy máu trong não, nhiễm trùng và các tình trạng não và hệ thần kinh (thần kinh) khác.
Chụp CT. Chụp CT sử dụng một loạt các tia X để tạo ra hình ảnh cắt ngang chi tiết của não. Điều này giúp các bác sĩ chẩn đoán khối u, nhiễm trùng, tổn thương não, chảy máu trong não và các vấn đề y tế khác có thể gây đau đầu.
Các phương pháp điều trị đau nửa đầu
Điều trị đau nửa đầu nhằm mục đích ngăn chặn các triệu chứng và ngăn chặn các cuộc tấn công trong tương lai.
Nhiều loại thuốc đã được thiết kế để điều trị chứng đau nửa đầu. Các loại thuốc dùng để chống đau nửa đầu thuộc hai loại chính:
Thuốc giảm đau. Còn được gọi là điều trị cấp tính hoặc phá thai, những loại thuốc này được sử dụng trong các cơn đau nửa đầu và được thiết kế để ngăn chặn các triệu chứng.
Thuốc phòng bệnh. Những loại thuốc này được dùng thường xuyên, thường xuyên hàng ngày, để giảm mức độ nghiêm trọng hoặc tần suất của chứng đau nửa đầu.
Lựa chọn điều trị của bạn phụ thuộc vào tần suất và mức độ nghiêm trọng của cơn đau đầu, cho dù bạn có buồn nôn và nôn khi bị đau đầu, việc vô hiệu hóa cơn đau đầu và các tình trạng y tế khác mà bạn c
Liều thuốc thay thế
Các liệu pháp phi truyền thống có thể giúp giảm đau nửa đầu mãn tính.
- Châm cứu. Các thử nghiệm lâm sàng đã phát hiện ra rằng châm cứu có thể hữu ích cho đau đầu. Trong phương pháp điều trị này, một học viên sẽ nhét nhiều kim mỏng, dùng một lần vào nhiều vùng da của bạn tại các điểm xác định.
- Phản hồi sinh học. Phản hồi sinh học dường như có hiệu quả trong việc giảm đau nửa đầu. Kỹ thuật thư giãn này sử dụng thiết bị đặc biệt để dạy bạn cách theo dõi và kiểm soát một số phản ứng vật lý liên quan đến căng thẳng, chẳng hạn như căng cơ.
- Trị liệu hành vi nhận thức. Liệu pháp hành vi nhận thức có thể có lợi cho một số người bị chứng đau nửa đầu. Loại tâm lý trị liệu này dạy cho bạn cách các hành vi và suy nghĩ ảnh hưởng đến cách bạn nhận thức nỗi đau.
- Các loại thảo mộc, vitamin và khoáng chất. Có một số bằng chứng cho thấy thảo dược feverfew và butterbur có thể ngăn ngừa chứng đau nửa đầu hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của chúng, mặc dù kết quả nghiên cứu là hỗn hợp. Butterbur không được khuyến khích vì những lo ngại về an toàn.
Một liều cao riboflavin (vitamin B-2) cũng có thể ngăn ngừa chứng đau nửa đầu hoặc giảm tần suất đau đầu. Bổ sung Coenzyme Q10 có thể làm giảm tần suất đau nửa đầu, nhưng cần có những nghiên cứu lớn hơn.
Do nồng độ magiê thấp ở một số người bị chứng đau nửa đầu, bổ sung magiê đã được sử dụng để điều trị chứng đau nửa đầu, nhưng với kết quả hỗn hợp.
Hãy hỏi bác sĩ của bạn nếu những phương pháp điều trị phù hợp với bạn. Đừng sử dụng feverfew, riboflavin hoặc butterbur nếu bạn đang mang thai hoặc không nói chuyện với bác sĩ trước.
Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà
Khi các triệu chứng đau nửa đầu bắt đầu, hãy thử hướng đến một căn phòng tối, yên tĩnh. Nhắm mắt và nghỉ ngơi hoặc ngủ trưa. Đặt một miếng vải hoặc túi nước đá mát được quấn trong một chiếc khăn hoặc vải trên trán hoặc sau gáy của bạn.
Các thực hành khác có thể làm dịu cơn đau nửa đầu với cơn đau aura bao gồm:
- Hãy thử các kỹ thuật thư giãn. Phản hồi sinh học và các hình thức đào tạo thư giãn khác dạy cho bạn cách đối phó với các tình huống căng thẳng, điều này có thể giúp giảm số lần đau nửa đầu bạn có.
- Phát triển thói quen ngủ và ăn uống. Đừng ngủ quá nhiều hoặc quá ít. Đặt và theo một lịch trình ngủ và thức phù hợp hàng ngày. Cố gắng ăn các bữa ăn vào cùng một thời điểm mỗi ngày.
- Uống nhiều nước. Giữ nước, đặc biệt là với nước, có thể giúp đỡ.
- Giữ một cuốn nhật ký đau đầu. Tiếp tục ghi vào nhật ký đau đầu của bạn ngay cả sau khi bạn gặp bác sĩ. Nó sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về những gì gây ra chứng đau nửa đầu của bạn và cách điều trị nào là hiệu quả nhất.
- Luyện tập thể dục đều đặn. Tập thể dục nhịp điệu thường xuyên làm giảm căng thẳng và có thể giúp ngăn ngừa chứng đau nửa đầu. Nếu bác sĩ đồng ý, hãy chọn hoạt động aerobic mà bạn thích, chẳng hạn như đi bộ, bơi lội và đạp xe. Tuy nhiên, làm nóng từ từ vì tập thể dục đột ngột, dữ dội có thể gây đau đầu.Tập thể dục thường xuyên cũng có thể giúp bạn giảm cân hoặc duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, và béo phì được cho là một yếu tố gây ra chứng đau nửa đầu
